کمردرد مشکل بسیار شایعی است. طبق گزارش انجمن جراحان مغز و اعصاب آمریکا، 75 تا 85 درصد آمریکایی ها در طول زندگی خود کمردرد را تجربه خواهند کرد. از این تعداد، 50 درصد در طول یک سال بیش از یک قسمت خواهند داشت. که در 90 درصد موارد، درد بدون جراحی بهتر می شود. کمردرد می تواند ناشی از کشیدگی (آسیب) عضلات یا تاندون های پشت باشد. علل دیگر عبارتند از آرتریت، مشکلات ساختاری و آسیب دیسک. کمردرد همچنین می تواند به دلیل مشکل در اندام های مجاور مانند کلیه ها باشد. درد اغلب با استراحت، فیزیوتراپی و دارو بهتر می شود. با حفظ وزن مناسب و فعال ماندن، خطر کمردرد کاهش می یابد.
کمردرد چیست؟
کمردرد میتواند ناشی از آسیبها، شرایط یا بیماریهای مختلف باشد – اغلب، این آسیب ها در عضلات یا تاندونهای پشت رخ میدهند.
درد فرد می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در برخی موارد، درد میتواند راه رفتن، خوابیدن، کار کردن یا انجام فعالیتهای روزمره را دشوار یا غیرممکن کند.
معمولاً کمردرد با استراحت، مسکن ها و فیزیوتراپی بهتر می شود. تزریق کورتیزون و درمانهای عملی (مانند دستکاری استئوپاتیک یا کایروپراکتیک) میتواند درد را تسکین دهد و به روند بهبودی کمک کند. برخی از آسیب ها و شرایط کمردرد نیاز به جراحی دارند.
عواملی که خطر بروز کمردرد را افزایش میدهند
حدود چهار نفر از هر پنج نفر در مقطعی از زندگی خود دچار کمردرد می شوند. کمردرد یکی از رایج ترین دلایلی است که مردم به پزشک مراجعه می کنند.
برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض کمردرد هستند. عوامل خطر برای کمردرد عبارتند از:
سن
افراد بالای 30 سال کمردرد بیشتری دارند. دیسک ها (بافت نرم و لاستیکی که استخوان های ستون فقرات را محافظت می کند) با افزایش سن از بین می روند. با ضعیف شدن و فرسودگی دیسک ها، درد و سفتی ایجاد می شود.
وزن
افرادی که چاق هستند یا وزن اضافی دارند، بیشتر در معرض کمردرد هستند. اضافه وزن به مفاصل و دیسک فشار وارد می کند.
سلامت کلی
عضلات ضعیف شکم نمی توانند از ستون فقرات حمایت کنند، که می تواند منجر به کشیدگی و رگ به رگ شدن کمر شود. افرادی که سیگار می کشند، بیش از حد الکل می نوشند یا سبک زندگی کم تحرکی دارند، بیشتر در معرض خطر کمردرد هستند.
شغل و سبک زندگی
مشاغل و فعالیت هایی که به بلند کردن یا خم شدن سنگین نیاز دارند، می توانند خطر آسیب دیدگی کمر را افزایش دهند.
مشکلات ساختاری بدن
کمردرد شدید می تواند ناشی از شرایطی مانند اسکولیوز باشد که باعث تغییر تراز ستون فقرات می شود.
بیماری
افرادی که سابقه خانوادگی آرتروز، انواع خاصی از سرطان و سایر بیماری ها دارند، بیشتر در معرض خطر کمردرد هستند.
سلامت روان
میزان استرس و اضطراب در جامعه ما امروزه افزایش یافته است. شاید برایتان جالب باشد که تعدادی از افرادی که از کمردرد شکایت میکنند مشکلی در کمر خود ندارند و این کمردرد منشا روانی دارد.
کمردرد چه علائمی دارد؟
علائم کمردرد می تواند به طور ناگهانی یا به تدریج ظاهر شود. گاهی اوقات، درد پس از یک رویداد خاص مانند، خم شدن غیراصولی برای برداشتن جسم سنگینی رخ می دهد. البته همیشه نمیتوان گفت کدام فعالیت درد کمر را به وجود آورده است.
درد ممکن است تیز یا مبهم و دردناک باشد. اگر حس میکنید این درد به پایین یا پشت پاهای شما کشیده میشود، میتواند علامت تحت فشار بودن عصب سیاتیک شما باشد. صدا دادن کمر هنگام جابه جایی جسم نشان دهنده این است که شما بیش از حد به کمر خود فشار وارد کرده اید و احتمالا دچار آسیب هایی مثل پارگی، بیرون زدگی دیسک و حتی شکستگی ناشی از پوکی استخوان شده اید. درد اغلب در موقعیت های خاص (مانند خم شدن) درد شدت میگیرد و زمانی که دراز می کشید کمردرد کاهش پیدا میکند.
سفتی
حرکت دادن یا صاف کردن کمر ممکن است سخت باشد. بلند شدن از حالت نشسته ممکن است کمی طول بکشد و ممکن است احساس کنید برای شل شدن باید راه بروید یا کشش دهید. ممکن است متوجه کاهش دامنه حرکتی شوید.
مشکلات وضعیت فیزیکی بدن (Postural)
بسیاری از افراد مبتلا به کمردرد به سختی می توانند صاف بایستند. ممکن است «کج» یا خمیده بایستید، در حالی که بالاتنهتان به یک طرف است نه همتراز با ستون فقرات. کمر شما ممکن است به جای داشتن گودی کمر، صاف به نظر برسد.
اسپاسم عضلانی
پس از یک فشار، ماهیچه های کمر می توانند به طور غیرقابل کنترلی اسپاسم یا منقبض شوند. اسپاسم عضلانی می تواند باعث درد شدید شود و ایستادن، راه رفتن یا حرکت را دشوار یا غیرممکن کند.
چه مواردی علت بروز کمردرد هستند؟
کشیدگی و رگ به رگ شدن
کشیدگی و رگ به رگ شدن کمر شایع ترین علت کمردرد است. شما می توانید با بلند کردن چیزی خیلی سنگین یا با بلند کردن غیر اصولی به عضلات، تاندون ها یا رباط ها آسیب بزنید. برخی از افراد با حتی عطسه، سرفه، چرخش یا خم شدن کمر خود را تحت فشار قرار می دهند.
شکستگی
استخوانهای ستون فقرات میتوانند در حین تصادف بشکنند، مانند تصادف اتومبیل یا سقوط. برخی شرایط (مانند اسپوندیلولیز یا پوکی استخوان) خطر شکستگی را افزایش می دهند.
مشکلات دیسک
دیسکها از مهرهها (استخوانهای کوچک تشکیل دهنده ستون فقرات) محافظت میکنند. دیسک ها می توانند از موقعیت خود در ستون فقرات برآمده شوند و بر روی عصب فشار بیاورند. البته آسیب خیلی شدید میتواند بیرون زدگی (یا همان فتق دیسک) و یا حتی پارگی دیسک را رقم بزند. با افزایش سن و در اثر بیماری دیسک دژنراتیو، دیسکها صافتر شده و محافظت کمتری را ارائه میدهند .
مشکلات ساختاری بدن
تنگی کانال نخاعی زمانی اتفاق میافتد که مجرای ستون فقرات برای طناب نخاعی خیلی باریک باشد. فشار دادن چیزی به نخاع می تواند باعث درد شدید عصب سیاتیک و کمردرد شود. اسکولیوز (انحنای ستون فقرات) می تواند منجر به درد، سفتی و مشکل در حرکت شود.
آرتروز
استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتریت است که میتواند علت کمردرد شما نیز باشد. اسپوندیلیت آنکیلوزان باعث کمردرد، التهاب و سفتی در ستون فقرات می شود.
بیماری ها
تومورهای ستون فقرات، عفونت ها و انواع مختلفی از سرطان می توانند باعث کمردرد شوند. سایر شرایط نیز می توانند باعث کمردرد شوند. مثلا سنگ کلیه و آنوریسم آئورت شکمی است.
اسپوندیلولیستزیس ( Spondylolisthesis )
در این بیماری، به جای دیسک های بین مهره ها، خود مهره های ستون فقرات از جای خود خارج می شوند و همین بیرون زدگی، کمردرد و اغلب پا درد را نیز به دنبال دارد.
کمردرد بارداری
کمردرد در هر سه ماهه بارداری شما می تواند شایع باشد و دلایل متعددی در آن نقش دارند. بهتر است در هنگام کمردرد با پزشک خود مشورت کنید.
چند دلیل وجود دارد که چرا در دوران بارداری ممکن است کمردرد را تجربه کنید :
جا به جایی مرکز ثقل
همانطور که کودک شما رشد می کند، مرکز “گرانش” بدن شما به سمت بیرون حرکت می کند. ستون فقرات و قوس کمر شما برای جبران تغییر تعادل. این امر فشار بیشتری را به ستون فقرات کمری تحتانی وارد می کند.
افزایش وزن
افزایش وزن میتواند بخش سالمی از بارداری باشد، اما حتی اندکی که احتمالاً در این 9 ماه افزایش میدهید، میتواند فشار بیشتری بر پشت و عضلات مرکزی شما وارد کند.
هورمون ها
همانطور که بدن شما برای زایمان آماده می شود، هورمون هایی ترشح می کند که باعث شل شدن رباط هایی می شود که لگن و ستون فقرات کمری شما را تثبیت می کنند. همین هورمونها میتوانند باعث جابهجایی استخوانهای ستون فقرات شوند که ممکن است منجر به ناراحتی و درد شود.
چگونه کمردرد را درمان کنیم؟
کمردرد معمولاً با استراحت، یخ و مسکن بهتر میشود. پس از چند روز استراحت، می توانید به فعالیت های عادی خود بازگردید. فعال ماندن باعث افزایش جریان خون در ناحیه می شود و به بهبودی شما کمک می کند.
دارو ها
پزشک شما ممکن است داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوبروفن و ناپروکسن یا داروهای تجویزی را برای تسکین درد توصیه کند. سایر داروها باعث شل شدن عضلات و جلوگیری از اسپاسم کمر می شوند. اگر مشکلات کلیوی یا زخم معده دارید، مراقب داروهایی مانند ایبوپروفن باشید.
ارتز ها
با توجه به علت کمردرد و ناحیه درگیر در کمر می توان از انواعی از کمربندهای طبی استفاده کرد. کمربندها بسته به مشکل فرد ناحیه درگیر را دربر می گیرند. مثلا برخی از لگن تا مهره های پایینی کمر را حفظ می کنند و بعضی دیگر از مدل ها بلندتر و نواحی بیشتری را ثبات می دهند. نحوه و مدت استفاده از کمربند را درمانگر شما تعیین می کند. در مشکلاتی مانند کمردرد ناشی از اسکولیوز ناحیه کمری، معمولا از کمربندهای بلند ستون فقرات استفاده می شود. برخی از مدل های کمربند، مناسب کمردرد دوران بارداری است.
این کمربند ها توسط مراکز ارتوپدی فنی بر اساس نیاز و شرایط بیمار ساخته میشوند تا بهترین نتیجه را برای بیمار داشته باشند. شما میتوانید از طریق واتس اپ برای ساخت کمربند مناسب شما با کارشناسان ما به صورت رایگان مشورت کرده و زمان ویزیت رزرو کنید. همچنین برای رفاه حال عزیزانی که توانایی خروج از خانه را ندارند ویزیت در منزل در نظر گرفته شده است.
فیزیوتراپی
می تواند عضلات را تقویت کند تا بتوانند از ستون فقرات شما حمایت کنند. فیزیوتراپی همچنین انعطاف پذیری را بهبود می بخشد و به شما کمک می کند از آسیب دیگری جلوگیری کنید.
روش های Manipulating
چندین روش درمانی عملی می تواند عضلات سفت را شل کند، درد را کاهش دهد و وضعیت و هم ترازی را بهبود بخشد. بسته به علت درد، ممکن است نیاز به دستکاری استئوپاتیک یا تنظیمات کایروپراکتیک داشته باشید. ماساژ درمانی همچنین می تواند به تسکین کمردرد و بازیابی عملکرد کمک کند.
تزریقات
پزشک شما از یک سوزن برای تزریق دارو به ناحیه ای که باعث درد می شود استفاده می کند. تزریق استروئید باعث تسکین درد و کاهش التهاب می شود.
جراحی
برخی آسیب ها و شرایط نیاز به ترمیم جراحی دارند. انواع مختلفی از جراحی برای کمردرد وجود دارد.
درمان های خانگی کمردرد
گرما و یخ درمانی
کیسه های یخ ممکن است ناراحتی را تسکین دهد تا التهاب را در مراحل کوتاه مدت کمردرد کاهش دهد.
توجه: یخ را مستقیماً روی پوست خود قرار ندهید. آن را در یک حوله یا گاز نازک بپیچید تا از آسیب به پوست خود جلوگیری کنید.
کمپرس گرم همچنین ممکن است درد را در هنگام کاهش التهاب کاهش دهد. تغییر ناگهانی بین گرما و سرما را نیز در نظر بگیرید.
تمرینات ورزشی
تمرینات ورزشی برای بهبود وضعیت بدن و تقویت عضلات پشت و شکم یک گزینه درمانی است که باید به شدت مورد توجه قرار گیرد. بهتر است تمرینات را زیر نظر پزشک ورزشی یا درمانگر حرکات اصلاحی یا فیزیوتراپ خود انجام دهید.
فیزیوتراپیست می تواند به شما آموزش دهد که چگونه این نوع تمرینات را در خانه انجام دهید.
روغن های اسنشیال
منابع معتبر تحقیقاتی نشان میدهد که اسانس یا پمادهای ساخته شده با کپسایسین ممکن است به کاهش درد کمک کند.
کپسایسین دقیقا همان چیزی است که باعث تند شدن فلفل ها می شود. این مواد ممکن است اعصاب ناحیه آسیب دیده را بیحس کنند و درد شما را کاهش دهند.
چطور از کمردرد پیشگیری کنیم؟
شما نمی توانید از کمردرد ناشی از بیماری یا مشکلات ساختاری در ستون فقرات جلوگیری کنید. اما می توانید از آسیب هایی که باعث کمردرد می شوند جلوگیری کنید.
وزن خود را مناسب نگه دارید
بدیهی است که اضافه وزن به مهره ها و دیسک های بین آن ها فشار وارد میکند. به طور مثال افزایش میزان چربی در اطراف شکم باعث سنگین تر شدن آن ناحیه و در صورت عدم تقویت عصلات کمر، باعث افزایش گودی کمر میشود. و در نتیجه این گودی بیش از حد، کمردرد را به دنبال دارد.
کفش طبی بپوشید
در صورت پوشیدن مکرر کفشهای پاشنه بلند، به کمر شما آسیب میرسانند. تا جایی که می توانید کفش هایی با پاشنه راحت، حمایت کننده و با حداقل ارتفاع انتخاب کنید. بهترین ساختار مناسب کفش در شرایطی که فرد دارای کمردرد است، کفش طبی می باشد که تمامی استانداردها را رعایت می کند. ضمن اینکه افرادی که کف پای صاف دارند و تا به حال اقدامی برای آن انجام نداده اند، بیشتر دچار کمردرد در سنین بالا خواهند شد. این افراد باید از کفش های طبی مناسب با کفی استاندارد تهیه کنند.
عضلات شکم خود را تقویت کنید
پیلاتس و سایر برنامه های ورزشی، ماهیچه های اصلی را تقویت می کنند که از ستون فقرات حمایت می کنند.
اشیا را به صورت اصولی از زمین بلند کنید
برای جلوگیری از صدمات، با پاهای خود بلند کنید (نه با پشت). وسایل سنگین را نزدیک بدن خود نگه دارید. سعی کنید هنگام بلند کردن بالاتنه خود را نچرخانید.
مطالبی که در این مقاله برای شما گفتیم صرفا برای آشنایی بیشتر با علت های کمردرد و درمان های آن بوده است. بنابراین بهتر است در اسرع وقت به کلینیک های ارتوپدی مراجعه کنید. شما میتوانید از طریق واتس اپ کلینیک ارتوپدی فنی رامش با کارشناسان ما به صورت کاملا رایگان مشورت کنید.
من آزاده شاهینی متولد سال ۱۳۷۵ در گرگان هستم. در سال ۱۳۹۵ در رشته ارتوز پروتز در دانشگاه علوم توانبخشی در تهران پذیرفته شدم و پس از تحصیل در مقطع ارشد، در سال ۱۴۰۲ وارد مقطع دکتری ارتوز پروتز در دانشگاه ایران شدم. در طی این سالها به معاینه و ارزیابی و پژوهش در حیطه ی مشکلات کف پا پرداختم.