استخوان بافت زندهای است که دائماً در حال تجزیه و جایگزینی است. پوکی استخوان زمانی اتفاق می افتد که ساخت استخوان جدید با تخریب استخوان قدیمی هماهنگ نباشد. پوکی استخوان باعث ضعیف و شکننده شدن استخوانها میشود. آنقدر شکننده میشوند که زمین خوردن یا حتی فشارهای خفیف مانند خم شدن یا سرفه میتواند باعث شکستگی شود. شکستگی های مرتبط با پوکی استخوان بیشتر در لگن، مچ دست یا ستون فقرات رخ می دهد. پوکی استخوان مردان و زنان را از هر نژادی درگیر می کند. اما زنان سفیدپوست و آسیایی، به ویژه زنان مسنتر که یائسه شدهاند، در معرض بالاترین خطر قرار دارند. داروها، رژیم غذایی سالم و ورزش می توانند به جلوگیری از تحلیل استخوان یا تقویت استخوان های ضعیف کمک کنند.
علائم پوکی استخوان
معمولاً هیچ علامتی در مراحل اولیه از دست دادن استخوان وجود ندارد. اما هنگامی که استخوان های شما در اثر پوکی استخوان ضعیف شده اند، ممکن است علائم و نشانه هایی داشته باشید که عبارتند از :
- کمردرد، ناشی از شکستگی یا بهم ریختن مهره های ستون فقرات
- از دست دادن قد در طول زمان
- حالت خمیده بدن
- استخوانی که خیلی راحت تر از حد انتظار می شکند
چرا پوکی استخوان به سراغ ما می آید ؟
استخوانهای شما در حالت نوسازی دائمی هستند – استخوان جدید ساخته میشود و استخوان قدیمی ازبین می رود. وقتی جوان هستید، بدن شما سریعتر از اینکه استخوان قدیمی را تجزیه کند، استخوان جدید می سازد و توده استخوانی شما افزایش می یابد. پس از اوایل دهه 20، این روند کند می شود و اکثر افراد در سن 30 سالگی به اوج توده استخوانی خود می رسند. با افزایش سن، توده استخوانی سریعتر از آنچه که ایجاد می شود، از بین می رود. میزان احتمال ابتلا به پوکی استخوان تا حدی به میزان توده استخوانی شما در جوانی بستگی دارد. حداکثر توده استخوانی تا حدی ارثی است و بر اساس گروه قومی نیز متفاوت است. هر چه اوج توده استخوانی شما بیشتر باشد، استخوان بیشتری در بدن دارید و با افزایش سن احتمال ابتلا به پوکی استخوان کمتر می شود.
چه عواملی ما را در معرض پوکی استخوان قرار می دهند؟
برخی عوامل از کنترل شما خارج است
جنسیت
تحقیقات انجام شده نشان میدهد که زنان به طور متوسط بیش از مردان به پوکی استخوان مبتلا میشوند.
سن
با افزایش سن احتمال ابتلا به پوکی استخوان بیشتر خواهد شد.
نژاد
سفید پوستان و نژاد آسیایی بیشتر از هر نژاد دیگری در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
سابقه خانوادگی
داشتن یک والدین یا خواهر یا برادر مبتلا به پوکی استخوان شما را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد، به خصوص اگر مادر یا پدرتان دچار شکستگی لگن باشند.
اسکلت بندی بدن
مردان و زنانی که فریمهای بدن کوچکی دارند بیشتر در معرض خطر هستند زیرا ممکن است با افزایش سن توده استخوانی کمتری داشته باشند.
عواملی هم وجود دارد که تحت کنترل شماست
هورمون ها
پوکی استخوان در افرادی که هورمون های خاصی مثل هورمون های جنسی در دوران یائسگی یا هورمون های تیروئیدی در بدنشان خیلی زیاد یا خیلی کم است، شایع تر است.
عوامل غذایی
پوکی استخوان در افرادی که مشکلات اشتهایی، کمبود کلسیم و جراحی برداشتن قسمتی از روده یا کوچک کردن معده داشته اند، بیشتر است.
استروئید و دیگر دارو ها
استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید خوراکی یا تزریقی، مانند پردنیزون و کورتیزون، در روند بازسازی استخوان اختلال ایجاد می کند.
بیماری و شرایط سلامتی
خطر پوکی استخوان در افرادی که مشکلات پزشکی خاصی مثل بیماری سلیاک، التهاب روده، بیماری کلیه یا کبد، سرطان ها، مولتیپل میلوما و روماتیسم مفصلی دارند، بیشتر است.
سبک زندگی شما
برخی عادات بد مثل استفاده زیاد از تنباکو و سیگار، فعالیت کم بدنی و ساکن بودن، مصرف زیاد الکل می تواند، ریسک پوکی استخوان را افزایش دهد.
چگونه پوکی استخوان را درمان کنیم؟
با استفاده از اطلاعاتی مانند آزمایش تراکم استخوان توصیه های درمانی داده می شود. اگر خطر پوکی استخوان شما زیاد نباشد، درمان ممکن است شامل دارو نباشد و در عوض بر اصلاح عوامل خطر مثل از دست دادن استخوان ، افتادن و زمین خوردن تمرکز کند.
درمان دارویی
بیس فسفونات ها
هم برای مردان و هم برای زنانی که در معرض خطر شکستگی هستند، داروهایی که به طور گسترده برای پوکی استخوان تجویز می شوند، بیس فسفونات ها هستند.
دنوزوماب
در مقایسه با بیس فسفونات ها، دنوزوماب نتایج تراکم استخوان مشابه یا بهتری ایجاد می کند و احتمال انواع شکستگی ها را کاهش می دهد. دنوزوماب از طریق تزریق زیر پوستی هر شش ماه یکبار تزریق می شود.
هورمون درمانی
استروژن، به ویژه زمانی که بلافاصله پس از یائسگی شروع شود، می تواند به حفظ تراکم استخوان کمک کند. با این حال، استروژن درمانی می تواند خطر سرطان سینه و لخته شدن خون را افزایش دهد که می تواند باعث سکته شود. بنابراین، استروژن به طور معمول برای سلامت استخوان در زنان جوان تر یا در زنانی که علائم یائسگی آنها نیز نیاز به درمان دارد استفاده می شود.
رالوکسیفن اثرات مفید استروژن بر تراکم استخوان در زنان یائسه را تقلید می کند، بدون اینکه برخی از خطرات مرتبط با استروژن را داشته باشد. مصرف این دارو می تواند خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان سینه را کاهش دهد. گرگرفتگی یک عارضه جانبی احتمالی است. رالوکسیفن همچنین ممکن است خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.
در مردان، پوکی استخوان ممکن است با کاهش تدریجی سطح تستوسترون مرتبط با افزایش سن مرتبط باشد. درمان جایگزینی تستوسترون می تواند به بهبود علائم تستوسترون پایین کمک کند، اما داروهای پوکی استخوان در مردان برای درمان پوکی استخوان بهتر مورد مطالعه قرار گرفته است و بنابراین به تنهایی یا علاوه بر تستوسترون توصیه می شود.
دارو های استخوان ساز
اگر پوکی استخوان شدید دارید یا درمانهای رایجتر برای پوکی استخوان به اندازه کافی خوب کار نمیکنند، ممکن است پزشک توصیه کند که داروهای مشابه هورمون پاراتیروئید مثل تری پاراتید، آبالو پاراتید استفاده کنید.
درمان خانگی پوکی استخوان
سیگار نکشید
سیگار باعث افزایش میزان تحلیل استخوان و احتمال شکستگی می شود.
الکل را محدود کنید
مصرف بیش از حد نوشیدنی الکلی در روز ممکن است تشکیل استخوان را کاهش دهد. علاوه بر تاثیرات شیمیایی الکل بر استخوان ها، در صورتی که الکل مصرف کرده باشید احتمالا دچار زمین خوردگی میشوید و همین علت میتواند به استخوان های شما آسیب بزند.
جلوگیری از افتادن
کفشهای دارای کمی پاشنه با زیره مناسب و غیر لغزنده بپوشید. برای تهیه کفش مناسب می توانید با ما وقت مشاوره بگیرید. خانهتان را از نظر سیمهای برق، فرشهای سطحی و سطوح لغزنده که ممکن است باعث افتادن شما شوند، بررسی کنید. اتاقها را روشن نگه دارید، میلههای دستگیره در بیرون و داخل حمام خود نصب کنید. مطمئن شوید که میتوانید به راحتی از تخت بلند شوید. ویدیو زیر و سایر ویدیو ها در کانال آپارات ما قرار گرفته اند.
مطالبی که در این مقاله برای شما گفتیم صرفا برای آشنایی بیشتر با علت های پوکی استخوان و درمان های آن بوده است. بنابراین بهتر است در اسرع وقت به کلینیک های ارتوپدی مراجعه کنید. شما میتوانید از طریق واتس اپ کلینیک ارتوپدی فنی رامش با کارشناسان ما به صورت کاملا رایگان مشورت کنید.
من آزاده شاهینی متولد سال ۱۳۷۵ در گرگان هستم. در سال ۱۳۹۵ در رشته ارتوز پروتز در دانشگاه علوم توانبخشی در تهران پذیرفته شدم و پس از تحصیل در مقطع ارشد، در سال ۱۴۰۲ وارد مقطع دکتری ارتوز پروتز در دانشگاه ایران شدم. در طی این سالها به معاینه و ارزیابی و پژوهش در حیطه ی مشکلات کف پا پرداختم.