“Coccydynia” اصطلاح پزشکی برای درد دنبالچه است (“coccyx” = دنبالچه، “dynia” = درد). دنبالچه شما در انتهای ستون فقرات شما قرار دارد و از سه تا پنج مهره (استخوان) به همجوش خورده تشکیل شده است.
استخوان دنبالچه شما چند کار مهم دارد. هنگامی که مینشینید، به شما کمک میکند تا شما را ثابت نگه دارید و وزن خود را حفظ کنید. همچنین محل اتصال چندین تاندون، رباط و ماهیچه در بدن شما است. اما وقتی استخوان شما مبتلا است، میتواند در روالهای روزمره و کیفیت زندگی اختلال ایجاد کند. احتمال وقوع این بیماری در زنان نسبت به مردان پنج برابر بیشتر است. نوجوانان و بزرگسالان بیشتر از کودکان به آن مبتلا میشوند.
علائم و علل درد دنبالچه
علائم کوکسیدانا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد مبهم (درد) یا تیز (سوراخ) دنبالچه.
- درد دنبالچه که وقتی از حالت نشسته به ایستاده میروید بدتر میشود.
- درد هنگام دفع مدفوع
- درد هنگام رابطه جنسی
سایر علائم مرتبط که ممکن است در افراد مبتلا به درد دنبالچه رخ دهد عبارتاند از:
- کمردرد.
- سیاتیک.
- اختلالات خواب.
- افسردگی.
- اضطراب
علت درد دنبالچه
علت های زیادی وجود دارد که چرا ممکن است دچار درد دنبالچه شوید. علل احتمالی درد دنبالچه عبارتاند از:
افتادن و آسیبهای فشاری مکرر
درد استخوان میتواند ناشی از کبودی، دررفتگی یا شکستگی استخوان ناشی از ضربه یا جراحت باشد. اگر در حین انجام ورزشهایی مانند اسکیت و ژیمناستیک به عقب بیفتید یا آسیب ببینید ممکن است اتفاق بیفتد. همچنین میتواند ناشی از فشارهای مکرر باشد که با فعالیتهایی مانند دوچرخهسواری یا قایقرانی همراه است. انجام مکرر این کارها باعث فشار مداوم بر عضلات، رباطها و ستون فقرات شما میشود که منجر به درد میشود.
علائمی که نشان میدهد استخوان دنبالچه آسیبدیده است عبارتاند از:
- درد و تورم
- بیحسی یا گزگز
- ضعف در پاهای شما
- مشکلات روده یا مثانه
اگر هر یک از این علائم، بهویژه ضعف، بیحسی، گزگز، یا مشکلات مثانه یا روده را دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
بارداری یا زایمان
در طول سهماهه سوم بارداری، بدن شما هورمونهایی ترشح میکند که ناحیه بین دنبالچه و ساکروم (بخشی از لگن شما درست بالای دنبالچه) را نرم میکند. این به دنبالچه شما در هنگام زایمان انعطاف بیشتری میدهد. این یک فرایند طبیعی است. اما در برخی موارد، این میتواند ماهیچهها و رباطهای اطراف دنبالچه شما را بیش از حد کشیده و درد بیشتری ایجاد کند. فشار روی این بافتهای نرم مانع از حمایت آنها از دنبالچه شما در زاویه درست میشود.
وزن نامناسب
وزن اضافی فشار بیشتری بر روی استخوان دنبالچه شما وارد میکند. این میتواند باعث شود استخوان دنبالچه شما به سمت عقب متمایل شود و در نتیجه باعث درد شود. در افراد دچار کمبود وزن، چربی کمتر به معنای بالشتک کمتر در باسن شماست. بدون این بالشتک، استخوان دنبالچه شما ممکن است به عضلات، رباطها و تاندونهای شما ساییده شود و باعث التهاب شود.
نشستن طولانیمدت
نشستن برای مدت طولانی میتواند فشار زیادی به دنبالچه شما وارد کند، بهخصوص اگر روی سطوح سخت بنشینید. همچنین اگر رانندگی میکنید یا روی صندلی در پوزیشن غیراستاندارد مینشینید، احتمالاً در درازمدت دچار این عارضه خواهید شد. ایستادن یا راهرفتن ممکن است درد را کاهش دهد. همچنین میتوانید گرما، ماساژ، مسکنهای بدون نسخه و نشستن روی یک پد نشیمن را امتحان کنید.
برای جلوگیری از درد دنبالچه، هنگام نشستن پوزیشن صحیح را حفظ کنید.
- راست بنشینید
- گودی کمر خود را حفظ کنید.
- زانوهای خود را در سطح باسن خود نگه دارید.
- پاهای خود را روی زمین نگه دارید.
- شانههای خود را قوز نکنید.
هموروئید
اگر هموروئید دارید، بافتی که دهانه مقعد شما را بالشتک و محافظت میکند ملتهب میشود و عضلات دنبالچه شما را میکشند که میتواند باعث درد دنبالچه شود. برای این افراد نیز استفاده از پدهای نشیمن میتواند مفید باشد.
سایر علائم هموروئید عبارتاند از:
- خونریزی از مقعد
- سوزش یا درد
- بیرونزدگی یا افتادگی
- خارش
- تورم
کیست پیلونیدال
کیستهای پیلونیدال، قسمتهای غیرطبیعی مو و بقایای بافت در پوست شما هستند که در نزدیکی استخوان دنبالچه ایجاد میشوند. هنگامی که کیست عفونی میشود، باعث تورم و درد میشود.
اگر کیست پیلونیدال دارید، ممکن است علائم زیر را ببینید:
- ترشح چرک یا خون از دهانه پوست
- قرمزی پوست
- بو یا بوی بد ناشی از چرک
پزشک ممکن است ناحیه را بی حس کند و برشی برای تخلیه کیست ایجاد کند. در صورت عود کیست، ممکن است برای برداشتن آن نیاز به جراحی داشته باشید.
علت درد دنبالچه بدون آسیب چیست؟
در موارد بسیار نادر، درد دنبالچه ممکن است نشانه سرطان در نزدیکی دنبالچه یا سرطان متاستاتیکی باشد که به استخوانهای شما گسترشیافته است. این مورد بسیار غیرمعمول است.
مدیریت و درمان درد دنبالچه
درمان درد دنبالچه بستگی به علت و شدت ناراحتی شما بستگی دارد. درمانهای خانگی ممکن است تمام چیزی باشد که شما نیاز دارید. اما اگر درمانهای خانگی جواب نداد، ممکن پزشک درمانهای غیرجراحی یا جراحی را توصیه کند.
درمانهای خانگی برای درد دنبالچه
در 90 درصد موارد، افراد مبتلا به درد دنبالچه با درمان های خانگی تسکین پیدا می کنند. در اینجا مواردی وجود دارد که می توانید امتحان کنید:
- برای کاهش درد و تورم از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی استفاده کنید.
- روی یک بالش مخصوص ارتوپدی بنشینید تا فشار از روی دنبالچه شما کم شود. برای تهیه این پدهای نشیمن میتوانید با ما در ارتوپدیک لند مشاوره رایگان داشته باشید.
- یک حمام آب گرم بگیرید تا ماهیچههای خود را شل کنید و درد را کاهش دهید.
- بستههای گرم یا سرد را در قسمت پایین کمر خود بمالید. برای حدود 20 تا 30 دقیقه، چند بار در روز استفاده کنید.
- از توالتفرنگی برای دفع مدفوع و اصلاح پوزیشن نشستن استفاده کنید
درمانهای غیرجراحی برای درد دنبالچه
اگر درمانهای خانگی مؤثر نبودند، یا اگر دردتان دوباره عود کرد، ممکن است پزشک درمانهای غیرجراحی را توصیه کند، مانند:
- تزریق داروهای بیحسکننده و استروئیدها برای تسکین درد و التهاب
- ماساژدرمانی (معمولاً فقط تسکین موقتی ایجاد میکند).
- فیزیوتراپی برای کشش عضلات و بهبود وضعیت بدن.
- طب سوزنی.
- TENS (تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست).
درمانهای جراحی برای درد دنبالچه
در موارد بسیار نادر، پزشک شما ممکن است توصیه کند. درمان جراحی بهصورت برداشتن قسمتی یا کل دنبالچه است. زمان نقاهت از این عمل جراحی میتواند چندین ماه طول بکشد. حتی پس از برداشتن استخوان توسط جراح، هیچ تضمینی وجود ندارد که درد شما از بین برود. به همین دلیل، جراح تنها زمانی جراحی را توصیه میکنند که سایر درمانها کارساز نباشند.
پیشگیری از درد دنبالچه
شما همیشه نمیتوانید از درد دنبالچه جلوگیری کنید؛ زیرا اغلب پس از تصادف یا بهعنوان علامت یک بیماری زمینهای رخ میدهد.
ممکن است بتوانید خطر را کاهش دهید اگر:
- از نشستن طولانیمدت بخصوص روی سطوح سخت خودداری کنید.
- هنگام دوچرخهسواری یا شرکت در فعالیتهای دیگری که میتواند باعث درد دنبالچه شود، احتیاط کنید
مطالبی که در این مقاله برای شما گفتیم صرفا برای آشنایی بیشتر با درمان درد دنبالچه کمر است. بنابراین بهتر است در اسرع وقت به کلینیک های ارتوپدی مراجعه کنید. شما میتوانید از طریق بله و تلگرام کلینیک ارتوپدی فنی ارتوپدیک لند با کارشناسان ما به صورت کاملا رایگان مشورت کنید.
من آزاده شاهینی متولد سال ۱۳۷۵ در گرگان هستم. در سال ۱۳۹۵ در رشته ارتوز پروتز در دانشگاه علوم توانبخشی در تهران پذیرفته شدم و پس از تحصیل در مقطع ارشد، در سال ۱۴۰۲ وارد مقطع دکتری ارتوز پروتز در دانشگاه ایران شدم. در طی این سالها به معاینه و ارزیابی و پژوهش در حیطه ی مشکلات کف پا پرداختم.