ژنووالگوم که به نام زانو ضربدری هم شناخته می شود، یک انحراف زانو است که زانوهای شما را به سمت داخل می چرخاند. وقتی افرادی که زانوهای ضربدری دارند با زانوهای کنار هم می ایستند، بین مچ پاهایشان حدود 7 تا 8 سانتی متر یا بیشتر فاصله وجود دارد. این به این دلیل است که زانوهای آنها بسیار به سمت داخل خم شده است.
ژنو والگوم در کودکان خردسال شایع است و معمولاً با رشد آنها خود را اصلاح می کند. 75 درصد از کودکان بین 3 تا 5 سال دارای زانوهای ضربدری هستند.
زانو ضربدری یا ژنو والگوم چه علائمی دارد؟
ژنو والگوم همچنین می تواند در مراحل بعدی زندگی از موارد زیر ایجاد شود :
- آسیب یا عفونت در زانو یا پای شما
- کمبود شدید ویتامین D و کلسیم
- چاقی
- آرتریت در زانو
ژنو والگوم که پس از دوران کودکی ادامه می یابد، ممکن است علائم دیگری به جز زانوهای نامرتب داشته باشد. این علائم عبارتند از :
- سفتی مفاصل
- زانو درد
- راه رفتن با لنگش
رباط ها و عضلات تحت فشار نیز می توانند باعث درد در لگن، مچ پا یا پا شوند. اگر فقط یک زانو خارج از خط باشد، ایستادن فرد نامتعادل است.
چرا دچار زانو ضربدری میشویم؟
ژنو والگوم تقریباً همیشه یک تغییر خوش خیم در رشد کودک است. اگرچه به طور تصادفی رخ می دهد، اما به نظر می رسد که در یک خانواده به صورت ارثی وجود دارد. زانو ضربدری ممکن است به دلایل زیر نیز ایجاد شود :
- آسیب یا عفونت در زانو یا پای شما
- ناهنجاری استخوان ناشی از راشیتیسم، بیماری ناشی از کمبود ویتامین D و کلسیم
- سایر بیماری های استخوانی
- چاقی، که فشار مضاعفی به زانوهای شما وارد می کند
- آرتریت در مفاصل زانو شما
بر اساس گزارش Journal of Pediatric Orthopedics Trusted Source، چاقی می تواند ضربدری شدن زانوها را شدیدتر کند. این مجله گزارش داد که در یک مطالعه اخیر، 71 درصد از کودکان مبتلا به ژنو والگوم چاق بودند.
چرا دچار زانو ضربدری میشویم؟
هنگامی که ژنو والگوم در یک کودک بعد از 5 سالگی یا بزرگسال وجود دارد، مهم است که بفهمید آیا علت زمینه ای وجود دارد یا خیر. یک بیماری استخوانی یا آرتریت نیاز به درمان دارد. پزشک شما در مورد سابقه پزشکی خانوادگی و همچنین اینکه آیا شما دردی دارید سؤالاتی می پرسد. در طول معاینه فیزیکی، پزشک نحوه ایستادن و راه رفتن شما را مشاهده خواهد کرد. همچنین موارد زیر ارزیابی می شوند :
- نابرابری در طول پای شما
- زاویه هم ترازی زانوی شما
- سایش ناهموار در کف کفش شما
در برخی موارد، پزشک ممکن است برای بررسی ساختار استخوانی شما، یک عکس رادیوگرافی یا اسکن MRI را تجویز کند.
چگونه زانو ضربدری یا ژنو والگوم را درمان کنیم؟
درمان ژنو والگوم به علت و شدت علائم شما بستگی دارد.به عنوان مثال، اگر راشیتیسم باعث زانوهای شما شده باشد، پزشک احتمالاً مکمل های ویتامین D و کلسیم را برای کمک به بازیابی سطح شما تجویز می کند. اگر داروهای بدون نسخه مانند ناپروکسن کمک کننده نباشد، پزشک شما ممکن است داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی قوی تجویز کند.
یک برنامه درمانی معمولی شامل یک یا چند مورد از موارد زیر است :
کاهش وزن
چاقی می تواند فشار بیشتری بر زانوهای شما وارد کند و زانوی ضربدری را بدتر کند. اگر اضافه وزن دارید، پزشک برای شما یک برنامه کاهش وزن تنظیم خواهد کرد.
ورزش
برای اکثر افراد مبتلا به ژنو والگوم، ورزش می تواند به تنظیم مجدد و تثبیت زانوهای آنها کمک کند. پزشک یا فیزیوتراپ شما میتواند راه رفتن شما را ارزیابی کند و تمرینهایی را برای تقویت عضلات پا، لگن و ران شما پیشنهاد دهد. کشش های خاص نیز ممکن است در تسکین علائم مفید باشد. تمرینات تقویتی می تواند ساده باشد، مانند بالا بردن پا در حالت نشسته یا دراز کشیدن. همانطور که با یک برنامه ورزشی روتین پیشرفت می کنید، از وزنه ها برای تاثیر بیشتر می توانید کمک بگیرید.
ارتز
اگر طول پاهای شما در نتیجه ژنو والگوم نابرابر است، قرار دادن پاشنه در کفش در سمت کوتاهتر میتواند طول پای شما را یکسان کرده و به منظم کردن راه رفتن شما کمک کند. همچنین ممکن است درد پا را تسکین دهد. برای کودکانی که زانوی ضربدری آنها تا سن 8 سالگی برطرف نمی شود، یک بریس یا یک آتل ممکن است به رشد استخوان کمک کند.
جراحی
هنگامی که ژنو والگوم شدید است، یا زمانی که ورزش برای تسکین درد و تثبیت زانوی شما کافی نیست، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. جراحی تعویض مفصل زانو نیز یک گزینه برای افراد مسن است.
بریس برای زانوضربدری
بریس های اصلاحی زانو معمولا از سیستم سه نقطه فشار کمک می گیرند و با اعمال نیرو در محل باعث برگرداندن راستای صحیح به زانو می شوند. در زانوی ضربدری این نیرو در داخل مفصل زانو وارد می شود تا جهت مفصل تغییر کند. همین روش در بریس های زانوپرانتزی استفاده می شود. فقط محل اعمال نیرو متفاوت است. استفاده از کفش و کفی طبی در مراحل تخفیف تر مشکلات زانو به کار می رود. میزان و زمان استفاده از این بریس ها به سن، شدت مشکل و علت عارضه برمی گردد و طبق نظر درمانگر تعیین می شود. برای نتیجه گیری بهتر از بریس ها لازم است تا ورزش های اصلاحی نیز انجام گردد.
ویدیو زیر و سایر ویدیو ها را در کانال آپارات ارتوپدیک لند می توانید مشاهده کنید.
مطالبی که در این مقاله برای شما گفتیم صرفا برای آشنایی بیشتر با زانو ضربدری و درمان های آن بوده است. بنابراین بهتر است در اسرع وقت به کلینیک های ارتوپدی مراجعه کنید. شما میتوانید از طریق واتس اپ کلینیک ارتوپدی فنی رامش با کارشناسان ما به صورت کاملا رایگان مشورت کنید.
من آزاده شاهینی متولد سال ۱۳۷۵ در گرگان هستم. در سال ۱۳۹۵ در رشته ارتوز پروتز در دانشگاه علوم توانبخشی در تهران پذیرفته شدم و پس از تحصیل در مقطع ارشد، در سال ۱۴۰۲ وارد مقطع دکتری ارتوز پروتز در دانشگاه ایران شدم. در طی این سالها به معاینه و ارزیابی و پژوهش در حیطه ی مشکلات کف پا پرداختم.