دیابت چگونه بدن ما را تحت تاثیر قرار می دهد؟
دیابت نتیجه ناتوانی بدن در تولید یا استفاده از انسولین است. انسولین هورمونی است که به بدن شما اجازه می دهد گلوکز یا قند را به انرژی تبدیل کند. اگر بدن شما در متابولیسم گلوکز مشکل داشته باشد، منجر به افزایش سطح قند خون می شود. این مشکل می تواند بر توانایی بدن شما در بهبود زخم ها تأثیر بگذارد. در افراد مبتلا به دیابت، زخمها دیرتر بهبود مییابند و سریعتر پیشرفت میکنند، بنابراین مهم است که درباره این موضوع به خوبی اطلاع داشته باشیم.
اگرچه بریدگی، خراش، زخم و تاول می تواند در هر جایی از بدن رخ دهد، پاها یکی از رایج ترین مکان های آسیب هستند. یک خراش کوچک روی پا می تواند به سرعت به زخم باز در پا تبدیل شود. زخم باز پا در صورت عدم درمان می تواند جدی شود. حدود 15 درصد از افراد مبتلا به دیابت دچار زخم پا می شوند.
زخم دیابتی چه علائمی دارد؟
زخم های دیابتی ممکن است با علائم و نشانه های زیر ظاهر شوند :
- مور مور
- سوزش
- از دست دادن حس
- درد مداوم و مزمن
- علائم عفونت (تخلیه چرک، ترشح، بوی بد و بافت مرده)
- ورم و التهاب (تورم، قرمزی، گرما، درد و از دست دادن عملکرد)
- تب و لرز
همچنین اگر علائم شما بدتر شد یا بیش از یک هفته طول کشید، باید به پزشک مراجعه کنید. هر گونه خراش در پوست پای شما باعث نگرانی است، بنابراین اگر در مورد زخم مطمئن نیستید، به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک می تواند زخم را شناسایی کند و به شما در مورد بهترین روش مراقبت از آن توصیه کند.
چرا زخم دیابتی من هنوز خوب نشده؟
سطح قند خون بالا
سطح قند خون شما عامل اصلی در سرعت بهبود زخم است. اگر سطح خون بالاتر از حد طبیعی باشد، سرعت بهبودی کاهش می یابد.
نوروپاتی یا اختلال در اعصاب
نوروپاتی محیطی همچنین می تواند از داشتن سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی باشد. با گذشت زمان، آسیب به اعصاب و عروق رخ می دهد. این می تواند باعث شود که نواحی آسیب دیده حس خود را از دست بدهند.
نوروپاتی به ویژه در دست ها و پاها شایع است. وقتی این اتفاق میافتد، ممکن است نتوانید زخمها را هنگام بروز احساس کنید. این یکی از دلایل اصلی شایعتر شدن زخمهای پا در افراد مبتلا به دیابت است.
گردش خون ضعیف
افراد مبتلا به دیابت دو برابر بیشتر احتمال دارد که به بیماری عروق محیطی مبتلا شوند (وضعیت گردش خون ضعیف). شیوع دیابت نوع 2 در بیماران مبتلا به بیماری عروق محیطی 49.7 درصد بود. بیماری عروق محیطی باعث باریک شدن رگهای خونی میشود که باعث کاهش جریان خون در اندام ها و بالارفتن سطح گلوکز در خون میشود.
نقص سیستم ایمنی
بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نیز با فعال شدن سیستم ایمنی مشکل دارند. تعداد سلولهای جنگنده ایمنی که برای التیام زخمها فرستاده میشوند و توانایی آنها در انجام عمل اغلب کاهش مییابد. اگر سیستم ایمنی بدن شما نتواند به درستی عمل کند، بهبود زخم کندتر می شود و خطر عفونت بیشتر است.
عفونت
اگر سیستم ایمنی شما در بهترین حالت خود عمل نکند، بدن شما ممکن است برای مبارزه با باکتری هایی که باعث عفونت می شوند مبارزه کند. سطح قند خون بالاتر از حد نرمال نیز احتمال عفونت را افزایش می دهد. اگر عفونت شما درمان نشود و گسترش یابد، می تواند منجر به عوارضی مانند قانقاریا یا سپسیس شود.
چگونه به روند بهبودی زخم دیابتی کمک کنیم؟
بهترین درمان پیشگیری است، زیرا درمان پزشکی برای زخم های دیابتی کمک محدودی را ارائه می دهد. درمان های پیشگیرانه می تواند شامل موارد زیر باشد :
خودآزمایی یا چک آپ منظم داشته باشید
اطلاع زودهنگام از زخم، کلید جلوگیری از عفونت و عوارض است. مطمئن شوید که روزانه خودآزمایی می کنید و به دنبال زخم های جدید بخصوص روی پاهای خود هستید. فراموش نکنید که بین و زیر انگشتان خود را چک کنید.
بافت مرده روی زخم دیابتی را بردارید
نکروز (سلول های مرده) و بافت اضافی اغلب با زخم های دیابتی رخ می دهد. این می تواند باکتری ها و سموم را تقویت کند و عفونت زخم را افزایش دهد. همچنین می تواند از بازرسی بافت زیرین جلوگیری کند. پزشک اغلب به شما در روند حذف کمک می کند.
پانسمان را تازه نگه دارید
تعویض منظم پانسمان ها می تواند به کاهش باکتری ها و حفظ سطح رطوبت مناسب در زخم کمک کند. پزشکان اغلب پانسمان های مخصوص مراقبت از زخم را توصیه می کنند.
فشار را روی پای مبتلا به زخم دیابتی کاهش دهید
فشار می تواند باعث ساییدگی و پارگی شود که به پوست آسیب می رساند و منجر به زخم یا زخم عمیق تر می شود. پس با پوشیدن کفش و صندل مخصوص در خانه و محل کار مانع ایجاد زخم جدید در کف پا شوید.
در صورت بروز زخم های عمیق تر، اقدامات زیر را به شما پیشنهاد میکنیم :
- تمیز نگه داشتن زخم ها و پانسمان مناسب
- استفاده از آنتی بیوتیک ها (برای زخم های عفونی یا به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای زخم های در معرض خطر عفونت )
- دبریدمان جراحی (بافت مرده یا عفونی برداشته می شود تا بافت سالم ترمیم و بازسازی شود )
- ارجاع به یک متخصص پا یا مرکز مراقبت از زخم (برای بیماران مبتلا به پینه، میخچه، انگشت چکشی، بونیون، مشکلات ناخن پا یا زخم های مزمن غیر التیام بخش )
- قطع اندام (برای نجات هر چه بیشتر یک اندام و حتی جان فرد، در صورت وجود عفونت جدی در بافت مبتلا )
چگونه از ایجاد زخم دیابتی پیشگیری کنیم؟
رژیم غذایی سالم داشته باشید
رژیم غذایی تأثیر مستقیمی بر سطح قند خون دارد، بنابراین حفظ تغذیه مناسب کلیدی است. اگر بتوانید به طور مداوم سطح گلوکز را سالم نگه دارید، به احتمال زیاد از زخم جلوگیری می کنید و در صورت بروز زخم سریع تر بهبود می یابند.
افراد مبتلا به دیابت اغلب می توانند با پرهیز از کربوهیدرات های فرآوری شده، قندهای افزوده شده و فست فودها، کنترل بهتر قند خون را حفظ کنند. همچنین به افزایش مصرف فیبر، میوه ها، سبزیجات و حبوبات کمک می کند. تغذیه خوب آنچه بدن شما برای بهبود سریعتر زخم ها نیاز دارد، مانند ویتامین C، روی و پروتئین را فراهم می کند.
فعال بمانید
ورزش به بهبود حساسیت به انسولین کمک می کند. این به قند موجود در جریان خون کمک می کند تا به طور موثرتری وارد سلول های شما شود که باعث بهبودی و سلامتی می شود.
سیگار کشیدن را ترک کنید
سیگار توانایی سلول های شما را برای حمل اکسیژن کاهش می دهد. همچنین سیستم ایمنی بدن را مختل می کند و خطر ابتلا به بیماری های عروقی را افزایش می دهد.
مطالبی که در این مقاله برای شما گفتیم صرفا برای آشنایی بیشتر با زخم دیابتی بوده است. بنابراین بهتر است در اسرع وقت به کلینیک های ارتوپدی مراجعه کنید. شما میتوانید از طریق واتس اپ کلینیک ارتوپدی فنی رامش با کارشناسان ما به صورت کاملا رایگان مشورت کنید.
من آزاده شاهینی متولد سال ۱۳۷۵ در گرگان هستم. در سال ۱۳۹۵ در رشته ارتوز پروتز در دانشگاه علوم توانبخشی در تهران پذیرفته شدم و پس از تحصیل در مقطع ارشد، در سال ۱۴۰۲ وارد مقطع دکتری ارتوز پروتز در دانشگاه ایران شدم. در طی این سالها به معاینه و ارزیابی و پژوهش در حیطه ی مشکلات کف پا پرداختم.