نوزادان اغلب با پای پرانتزی به دنیا می آیند، زیرا در رحم (رحم) به صورت فشرده قرار دارند. پای پرانتزی به معنای انحنای زانوها به سمت بیرون است که فضای زیادی بین زانوها ایجاد می کند. البته کودکان نوپا به طور معمول تا سن 2 سالگی در این حالت هستند. اگر پای پرانتزی بعد از 2 سالگی ادامه یابد، گزینه های درمانی از جمله آتل، گچ گیری، بریس و جراحی ممکن است استفاده شود.
پای پرانتزی
پاهای پرانتزی (genu varum) یا واروس زانو وضعیتی است که در آن یک یا هر دو پای کودک شما در زانو به سمت بیرون خم میشود. این باعث ایجاد فضای بازتر از حد معمول بین زانوها و ساق پا میشود. هنگامی که کودک شما مچ پا را به هم بچسباند، زانوها کاملاً از هم بازمیمانند. پاهای کودک شما ممکن است مانند یک کمان به نظر برسد، بهخصوص زمانی که راه میرود.
تشخیص پای پرانتزی
پاهای پرانتزی در نوزادان و کودکان نوپا رایج است. این وضعیت بهندرت جدی است. نوزادانی که با پاهای پرانتزی به دنیا میآیند معمولاً تا زمانی که ۱۸ماهه میشوند از این وضعیت خارج میشوند. پاهای پرانتزی همچنین ممکن است در کودکان بزرگتر ایجاد شود. در این موارد باید با یک فرد متخصص مشورت کنید.
علت پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان چیست؟
زانو پرانتزی به دلایل مختلف ایجاد میشود. شایعترین علت پاهای کمان، وضعیتی به نام ژنوواروم فیزیولوژیک است که به وضعیت نوزاد و فرم استخوانها در رحم برمیگردد و معمولاً خودبهخود برطرف میشود.
اگر پاهای فرزندتان تا 2 سالگی صاف نشده است، ممکن است دلیل دیگری وجود داشته باشد. این شامل:
- بیماری بلونت یا تیبیا وارا
- راشیتیسم ناشی از کمبود کلسیم یا ویتامین D
- کوتولگی یا آکندروپلازی
- سایر مشکلات استخوانی مثل شکستگیهایی که بهدرستی بهبود نیافتهاند و رشد غیرطبیعی استخوانها (دیسپلازی استخوان) میتواند باعث ایجاد پاهای کمان شود.
- مسمومیت با فلوراید یا سرب
در بزرگسالان، آرتروز میتواند نتیجه یا علت واروس زانو باشد. اگر غضروف داخل مفصل زانو شما فرسوده شود، میتواند باعث خمشدن پای شما به سمت بیرون شود. علاوه بر این، هرچه تراز استخوان ساق پا طولانیتر باشد، احتمال آسیب بیشتر به زانوهایتان وجود دارد.
سایر علل احتمالی زانوی پرانتزی در بزرگسالان عبارتاند از:
- عفونتهای استخوانی
- تومورهای استخوانی
- صدمات
- بیماری پاژه استخوان
- بیماری استخوان شکننده
- آکندروپلازی
- بیماری بلونت یا تیبیاوارا
علائم پاهای پرانتزی
علامت اصلی پاهای پرانتزی ظاهر پاهای کودک شماست. کودک وقتی بایستند زانوها از هم فاصله میگیرند. گاهی اوقات کودکان ممکن است با انگشتان پا به سمت داخل راه بروند (پنجه کبوتری یا پاها به داخل). بااینحال، پاهای کمان معمولاً هیچ دردی ایجاد نمیکنند. پاهای کمانی بر توانایی کودک شما برای خزیدن، راهرفتن یا دویدن تأثیر نمیگذارد. اگر پاهای پرانتزی کودک شما تا سن 2 سالگی شروع به بهبود نیابد، میتواند در بزرگسالی عوارضی مثل درد، نازیبایی پاها و آرتروز زودرس را ایجاد کند. به همین خاطر دراسرعوقت به مراکز درمانی برای ارزیابی مراجعه کنید.
پاهای پرانتزی را چگونه درمان کنیم؟
هیچ درمانی در نوزادان و کودکان نوپا لازم نیست مگر اینکه شرایط شدید باشد. اگر پاهای پرانتزی بعد از 2 سالگی ادامه یابد، درمان بستگی به علت بیماری دارد. درمان ممکن است شامل کفشهای مخصوص، آتلها، بریسها، گچگیری، یا درمان وضعیتی باشد که باعث ایجاد پاهای پرانتزی شده است. گزینههای درمانی عبارتاند از:
- کفشهای خاص
- بریس ها
- گچگیری
- جراحی برای اصلاح ناهنجاریهای استخوانی
در موارد خفیف معمولاً درمان با کفش و کفی طبی دارای شیب شروع میشود. در موارد شدیدتر نیاز است که همراه با کفش کودک از بریس (آتل) استفاده کند. مدت استفاده از بریس ها بهشدت مشکل و سن کودک بستگی دارد.
جنس این بریس ها و کفش ها در درمان این ناهنجاری بسیار موثر است. در انتهای این مقاله میتوانید کفش ها و بریس های خود را با دستور پزشک و با بهترین کیفیت از کلینیک ارتوپدی فنی ارتوپدیک لند تهیه نمایید.
- بیماری بلونت: درمان زودهنگام با آتل یا ساقبند لازم است.
- راشیتیسم: پزشک کودک شما ممکن است با افزودن ویتامین D و کلسیم به رژیم غذایی کودک شما، وضعیت او را درمان کند. اگر راشیتیسم به دلیل یک بیماری ژنتیکی باشد، ممکن است درمانگر کودک شما را برای درمان به یک متخصص ارجاع دهد.
اگر با وجود سایر درمانها، پای پرانتزی بهتر نشود، ممکن است برای جلوگیری از آسیب بیشتر و اصلاح مشکل، جراحی موردنیاز باشد. برای بزرگسالان مبتلا به پرانتزی زانو، مهم است که گزینههای درمانی را دراسرعوقت با پزشک خود بررسی کنید. هرچه زودتر تشخیص داده شود و درمان را شروع کنید، آسیب کمتری به زانوی خود وارد خواهید کرد.
زانو پرانتزی در بزرگسالان
با افزایش سن و گذشتن از سن بلوغ، بیشتر درمان های بدون جراحی ارتوپدی سخت میشوند. پس بهتر است برای درمان زانوی پرانتزی کودک خود از سن کم مراجعه کنید. اما بزرگسالانی که دچار پاهای پرانتزی میشوند، ابتدا باید علت مشکل بررسی شود. در بیشتر موارد از درمانهایی مثل کفش، آتل و بریس استفاده خواهد شد تا مانع پیشرفت زانو پرانتزی و آسیب به مفصل گردد.
در موارد شدید که امکان درمانهای ارتوپد فنی وجود نداشته باشد و علائمی مثل درد وجود دارد، فرد کاندید جراحی میگردد.
درمان پای پرانتزی با کفش، بریس در کنار حرکات اصلاحی
در کودکانی که دچار مشکلاتی در زانو هستند مثل زانوی پرانتزی و ضربدری با ایجاد تغییراتی در کفی و کفش طبق آناتومی زانو، نیروهایی برای اصلاح بهزانو کودک وارد خواهد شد که پس از یک برنامه درمانی اصلاح رخ میدهد.
در موارد شدیدتر و در سنین بالاتر از بریس (زانوبند) استفاده میشود. بریس ها با اعمال نیروی سهنقطه فشار (دونیرو از داخل و یک نیرو از خارج) باعث اصلاح انحراف زانو پس از یک دوره درمانی در کنار انجام حرکات اصلاحی خواهد شد. انتخاب روش درمان پس از معاینه و دیدن شرایط کودک قابلتعیین است. این روشها یعنی استفاده از کفش و زانوبند در افراد بزرگسال باهدف کنترل و جلوگیری از پیشرفت مشکل، کاربرد دارد.
مطالبی که در این مقاله برای شما گفتیم صرفا برای آشنایی بیشتر با درمان پا و زانوی پرانتزی بوده است. بنابراین بهتر است در اسرع وقت به کلینیک های ارتوپدی مراجعه کنید. شما میتوانید از طریق بله و تلگرام کلینیک ارتوپدی فنی ارتوپدیک لند با کارشناسان ما به صورت کاملا رایگان مشورت کنید.
من آزاده شاهینی متولد سال ۱۳۷۵ در گرگان هستم. در سال ۱۳۹۵ در رشته ارتوز پروتز در دانشگاه علوم توانبخشی در تهران پذیرفته شدم و پس از تحصیل در مقطع ارشد، در سال ۱۴۰۲ وارد مقطع دکتری ارتوز پروتز در دانشگاه ایران شدم. در طی این سالها به معاینه و ارزیابی و پژوهش در حیطه ی مشکلات کف پا پرداختم.